تاریخ تحلیلی ایران ما-3

 تاریخ تحلیلی ایران ما-قسمت سوم-3

 این قسمت : ( زنی که حامی مصدق شد )

بی‌بی مریم بختیاری دختر حاج حسین قلی خان ایلخانی و نیز خواهر سردار اسعد بختیاری، از مبارزان دوران جنگ جهانی اول و حامیان نهضت مشروطه بود. بی‌بی مریم در سال ۱۲۵۳ خورشیدی بدنیا آمد. تنها ۹ سال داشت که پدرش بدستور ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه،حاکم اصفهان کشته شد.

بی‌بی مریم از کودکی تحت تعلیم پدر و سپس برادرش سردار اسعد بود. او در ایران آن روزگاران جزو معدود زنانی بود که دوشادوش و بلکه گاهی بسیار جلوتر از مردان در جریان مبارزه با اشغال گران انگلیسی (در جنگ جهانی اول) و همچنین نهضت مشروطه ،در کمال دلیری به مبارزه پرداخت‌.

بی‌بی مریم زنی تحصیلکرده و دارای اندیشه های بزرگ بود. از او یاداشت‌های درباره خاطرات زندگی‌اش به جا مانده که نشان دهنده درک و بینش بالای اوست. به حق بی‌بی مریم را باید جزو پیشگامان دفاع از حقوق زنان در ایران شمرد.

او در یاداشت های خود درباره وضعیت زنان ایران اینچنین نوشته: « ...در ایران زن های بدبخت یا باید بزک بکنند، شبانه روز در فکر لباس و پودر و سرخاب باشند یا خیاطی و ریسمان تابیدن، کار بزرگ آن ها همین است. افسوس که وجود چندین [ میلیون ] زن در خاک ایران از عدم علم برای هیچ کس اهمیتی ندارد، کاری که به آن ها می دهند، ترشی، خیار، بادمجان انداختن می‌باشد. می‌گویند زن باید خودش را مثل بادمجان کند و میان کوچه راه برود و خدا می‌داند وقتی که چاقچور و چادر می‌کند و در کوچه راه می روند و آن روبنده را می زند به یمن بادمجان بزرگ که راه بروند ... » بی‌بی مریم در جریان نهضت مشروطه نقشی مهم در تشویق ایل بختیاری به جنگ با استبداد داشت. هنگامی که سردار اسعد بختیاری برادر وی بختیاری ها را برای حمله به اصفهان و تهران آماده میکرد ،بی‌بی مریم خود فرماندهی یه فوج سواره نظام بختیاری‌ها را در فتح اصفهان بر عهده داشت (۱۲۸۸ خورشیدی).

در جریان جنگ جهانی اول و اشغال ایران، در سال ۱۲۹۷،گروهی از نظامیان روسی و انگلیسی در پی تعقیب چند آلمانی بر آمده اما قبل از اینکه به خاک بختیاری برسند در منطقه تیران، نیروهای بی‌بی‌ مریم آنها را شکست داده و وادار به عقب نشینی کرد. در جریان جنگ جهانی بسیاری از آزادی خواهان ایران در اثر تعقیب‌های سیاسی به منطقه ی بختیاری و نزد بی‌بی مریم پناهنده شدند.

سرشناس ترین این افراد، بزرگانی همچون: علی اکبر دهخدا،فرخی یزدی(شاعر مشروطه) بود. اما از همه مشهور تر دکتر محمد مصدق بود که در آن هنگام والی فارس بوده که با فشار انگلیسی‌ها به دولت ایران، او را از حکومت فارس خلع کرده بودند.

دکتر مصدق در این دوره به منطقه سورشجان و منزل بی‌بی مریم پناهنده شد و مدت ها میهمان او بود. جمله‌ای منصوب به بی‌بی مریم هست که خطالب به دکتر مصدق گفته بود: 《تا زمانی که یک زن لچک به سر و برنو (تفنگ محبوب بختیاری ها) به دست در ایل بختیاری هست شما در امان اید》

وحید دستگردی که خود چندی میهمان و پناهده او بود درباره‌اش چنین گفته بود: اگر سردار اسعد به جای حمایت از برخی خوانین بی لیاقت در تصدی حکومت ولایات، از این زن استفاده می‌کرد و وی را در مصدر کاری قرار می‌داد می‌توانست منشاء خدمات بسیاری به ایران شود.

بی‌بی مریم پس از ایجاد دیکتاتوری رضا شاه، سه سال پس از اعدام فرزندش علیمردان خان توسط رضاشاه،در سال ۱۳۱۶ خورشیدی در اصفهان در گذشت و در تخت پولاد به خاک سپرده شد. خاطره رشادت‌های بی‌بی مریم پس از مرگش در اشعار و ترانه های محلی بختیاری‌ها همچنان نام خود را حفظ کرد و همچنان در زبان عامه جاری است.

 منبع : #مصدق_به_روایت_تاریخ_و_اسناد 

 توجه ؛ برای مطالعه بیشتر :: 

 ۱-نشریه پژوهشی تاریخ و فرهنگ

 ۲- سرزمین بختیاری،رضا بهرامی دشتکی

 ۳-خاطرات سردار مریم بختیاری،ویرایش: غلامعباس نوروزی بختیاری انتشارات آنزان، تهران ۱۳۸۸ ۴-سردار مریم بختیاری، حسن دهقانی،ناشر:مولف،چاپ قم ۱۳۸۷

 پایان.